Welkom bij de stadwandeling in Amersfoort! Ik zal jullie met foto’s en verhalen meenemen op mijn ontdekkingstocht in Amersfoort. Ben je nog niet buiten de stad Utrecht geweest? Dan wordt het hoog tijd om kennis te maken met het Amersfoort uit de Middeleeuwen.Ik hoor zoveel positieve verhalen over Amersfoort dat ik het mezelf verplicht stelde om de stad te ontdekken. Zo gezegd, zo gedaan, en op een grijze donderdagochtend in de herfstvakantie sluit ik aan bij de rondleiding van het Gilde die om 11:30 start bij de Onze-Lieve-Vrouwetoren.

Ontdek Amersfoort – De weg naar de Koppelpoort

“Let op! Amersfoort heeft veel smalle straatjes en de stad is niet autovrij. Goedemiddag, ik ben Anneke, uw gids voor vandaag. Ik ben werkzaam voor het Gilde Amersfoort waar ongeveer 70 vrijwilligers de stadswandelingen in Amersfoort verzorgen. We zijn met een grote groep, ongeveer 30 mensen, dus probeer goed te luisteren. De rondleiding duurt ongeveer anderhalf uur waarin ik jullie de highlights van Amersfoort laat zien.”

Onze Lieve Vrouwetoren

Net zoals Utrecht staat Amersfoort bekend om het middeleeuwse karakter van de binnenstad en de daarbij horende prachtige grachten. Wat de twee steden ook delen is een hoge kerktoren. In Utrecht is dat de Dom en in Amersfoort is dat de Onze Lieve Vrouwetoren, in de volksmond ook wel de ‘Lange Jan’ genoemd. De Amersfoortse toren is de op twee na hoogste kerktoren van Nederland en wordt het geografisch middelpunt van Nederland genoemd. Anneke trapt de rondleiding af met het verhaal over ‘het Amersfoortse Mirakel’ dat de stad in de Middeleeuwen wereldberoemd maakte..

Het Amersfoortse Mirakel

Het was Geertje Arends die in 1444 onderweg was van Nijkerk naar Amersfoort om daar haar intrede in het klooster te doen. Haar ouders gaven een Mariabeeldje mee maar deze vond zij zo lelijk dat ze het onderweg in de gracht gooide. Hierna kreeg dienstmeid Margriet Albert Gijsen drie keer achter elkaar een visioen waarin haar werd verteld naar die plek toe te gaan omdat ze daar iets bijzonders zou vinden. Enkele dagen later hakte Margriet het Mariabeeldje uit de bevroren gracht en zette het beeldje bij haar thuis.

Ze brandde een kaars bij het beeldje en die kaars bleef zo lang branden dat dit werd gezien als een mirakel. Het beeldje werd naar de Onze Lieve Vrouwekapel gebracht en zo werd Amersfoort het belangrijkste Nederlandse bedevaartsoord boven de rivieren. Met het geld dat de pelgrims binnenbrachten werd de Onze Lieve Vrouwetoren gebouwd. De toren werd los van de kerk gebouwd wat achteraf gezien goed was. De kerk werd ook gebruikt als opslagplaats voor munitie en is in 1878 ingestort door een explosie.

De twee stadsmuren

Wanneer we de Onze Lieve Vrouwetoren achter ons laten liggen vervolgen we onze weg via de eerste stadsmuur naar tweede stadsmuur. Amersfoort kreeg op 12 juni 1259 stadsrechten en de eerste stenen muur werd rond 1300 gebouwd om het stadsgebied te beschermen. Het aantal inwoners van Amersfoort groeide echter zo hard dat er al snel een tweede muur werd gebouwd die de oppervlakte van de ommuurde stad drie keer zo groot maakte. De eerste stadsmuur werd gesloopt en de stenen en de fundering van de muur werden gebruikt voor de bouw van huizen. Deze Amersfoortse muurhuizen zijn nog steeds te vinden in de binnenstad. Een van die muurhuizen is Huis Tinnenburg waar de boogaanzet van de waterpoort aan de zijgevel nog te zien is.

De Koppelpoort

Bij de bouw van de tweede stadsmuur werden zeven toegangspoorten gebouwd. Een van deze poorten bestaat nog steeds en is te vinden aan de noordwestkant van de stad: de Koppelpoort. Vroeger moest de stadspoort dagelijkse geopend en gesloten worden om de stad te beschermen. Door middel van een tredmolen kon de poort in beweging gebracht worden. Deze schone taak werd uitgevoerd door twaalf gevangenen, die de ‘raddraaiers’ werden genoemd. De mannen moesten in hetzelfde tempo in een groot houten rad lopen om de poort in beweging te krijgen. Het was geen ongevaarlijke klus; wanneer één man uit de pas raakte dan liep hij het risico om te vallen en de rest van de raddraaiers mee te sleuren. Gasten mogen tot op de dag van vandaag zelf in tredmolen en schot in beweging brengen. Na afloop krijgen zij het ‘raddraaier’ diploma.

De Hof

We eindigen de rondleiding op het bekende plein de Hof. Het plein heeft de levendigheid te danken aan de Utrechtste bisschop Henrik van Vianden die Amersfoort in 1259 stadsrechten gaf waardoor de stad een jaarlijkse handelsmarkt mocht houden. Het plein werd daardoor het centrum van de stad Amersfoort en dat is het tot op de dag van vandaag nog steeds het geval. Op zaterdag is de weekmarkt van Amersfoort te vinden op de Hof en samen met het Onze Lieve Vrouwekerkhof is het plein de horecahotspot van de stad. Ook vinden er festivals plaats zoals ‘Proef Amersfoort’ dat als sinds 1996 jaarlijks op de Hof georganiseerd wordt.

Andere bezienswaardigheden

Heb je na deze mooie stadswandeling honger en dorst gekregen? Dan sta je op de Hof echt op de goede plek. Hier zijn heel veel horecazaken te vinden waar je heel even bij kan komen voordat je de rest van de stad gaat ontdekken. Na de stadswandeling ga ik naar het geboortehuis van Piet Mondriaan wat omgebouwd is tot museum ‘het Mondriaanhuis’. Naast het geometrische-abstracte werk waar Mondriaan om bekend staat, kan je ook zijn vroegere werk bewonderen. Lees hier mijn blog over mijn bezoek aan het Mondriaanhuis.

[author title=”Bijdrage door Sharmaine” image=”https://www.exploreutrecht.nl/wp-content/uploads/2018/10/profiel_Sharmaine.jpg”]Sharmaine is een freelance journalist, schrijver en fotograaf met een grote passie voor Utrecht. Opgegroeid in het bourgondische Zeeuws-Vlaanderen waar ze jarenlang in de horeca werkte. Ging naar de hotelschool in Brugge en vertrok daarna naar het prachtige Oostenrijk om te wonen en te werken. Na twee jaar werd het tijd voor een ander land en dus vertrok ze samen met haar vriend naar Australië. Daar ontdekte Sharmaine haar liefde voor fotografie en besloot dit verder te ontwikkelen op de hogeschool voor Journalistiek in Utrecht. Tijdens haar studie leerde ze de stad steeds beter kennen en raakte geinteresseerd in de rijke geschiedenis van Utrecht. Sinds 5 jaar woont ze in hartje centrum. Het liefst speurt ze naar bijzondere winkeltjes, boetiekjes en restaurantjes die weinig mensen kennen.[/author]